695- QUÁN TỨ DIỆU ĐẾ TRÊN BỐN NIỆM XỨ

 

695- QUÁN TỨ DIỆU ĐẾ TRÊN BỐN NIỆM XỨ

(18:50) Vừa rồi Thầy dạy các thầy trên pháp quán pháp tu về Thất Giác Chi. Bây giờ chúng ta tiếp tục chúng ta học cái bài pháp trên pháp quán pháp với cái pháp Bốn Tứ Đế, tức là Bốn Thánh Đế đó, Tứ Diệu Đế dó:

“Này các thầy Tỳ Kheo, thế nào là Tỳ Kheo sống quán pháp trên các pháp đối với Bốn Thánh Đế?

Này các thầy Tỳ Kheo, ở đây Tỳ Kheo như thật tuệ tri đây là khổ, như thật tuệ tri đây là khổ tập, như thật tuệ tri đây là khổ diệt, như thật tuệ tri đây là con đường đưa đến khổ diệt.

Như vậy, vị ấy sống quán pháp trên các nội pháp, hay sống quán pháp trên các ngoại pháp, hay sống quán pháp trên các nội pháp ngoại pháp. Hay vị ấy sống quán tánh sanh khởi trên các pháp, hay sống quán tánh tận diệt trên các pháp, hay sống quán tánh sanh diệt trên các pháp.

Có những pháp ở đây, vị ấy sống an trú chánh niệm như vậy, với hy vọng hướng đến chánh trí, chánh niệm. Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước một vật gì trên đời.

Này các Tỳ Kheo, như vậy là Tỳ Kheo sống quán pháp trên các pháp đối với Bốn Thánh Đế”

Nghĩa là khi mà chúng ta đặt bốn cái pháp Tứ Thánh Đế nó ở trên cái thân, thọ, tâm, pháp của chúng ta mà quán xét, vậy thì trên cái thân của chúng ta, thì chúng ta đặt cái Bốn Thánh Đế là cái pháp này, thì trong pháp Tứ Thánh Đế này, cái pháp đầu tiên nó khổ, vậy thì chúng ta đặt ở trên cái thân của chúng ta xem coi cái khổ nó như thế nào?

Bởi vì cái pháp Tứ Thánh Đế nó nói khổ, rồi nó mới nói cái nguyên nhân sanh ra khổ, nó mới đến cái nguyên nhân diệt khổ, rồi con đường mà diệt khổ, thì nói bốn cái Thánh Đế như vậy. Vậy thì bắt đầu chúng ta đưa cái pháp này lên trên bốn cái chỗ này mà chúng ta quan sát nè, chúng ta xem nó nè.

(21:15) Bây giờ xem, thứ nhất là chúng ta đặt bốn cái pháp này ở trên thân của chúng ta. Vậy thì trên cái thân này, cái Khổ Đế nó chỗ nào? Chúng ta tìm thấy được cái khổ của thân chúng ta.

Rồi trên cái tâm này nó khổ ở chỗ nào, chúng ta thấy được cái khổ đó.

Rồi trên cái thọ của chúng ta nó thấy khổ nó như thế nào? Chúng ta quán xét từng cái thọ, diễn biến từng cái đau khổ, từng cái đau tới đứt ruột, đứt gan của chúng ta, đau tới cái sức chịu đựng cuối cùng của thân chúng ta, đó là chúng ta quán được cái thọ khổ đó.

Thì cái khổ đó là cái Khổ Thánh Đế mà Phật đã nói mà. Cái bệnh là khổ, vậy thì bây giờ cái thân này nó đang bệnh, nó đang nhức nhối nó khổ sở, vậy thì chúng ta quán xét, lấy cái Bốn Thánh Đế này mà đặt ở trên Tứ Niệm Xứ này mà quán xét bốn cái chỗ này, do cái chỗ đau của cái thân này như thế nào?

Do từ đó chúng ta mới thấu suốt được thân, thọ, tâm, pháp, nó đã có cái khổ trong các pháp và trong cái thân, thọ, tâm, pháp này.

Ở đây Đức Phật nói chúng ta quán cái tánh sanh khởi của các pháp khổ. Mà ở trên thân này quán sanh khởi của các pháp khổ, thì cái thân chúng ta là một cái pháp, mà cái Tứ Thánh Đế là cái pháp để chỉ cho chúng ta ở trên cái thân này để quán cái pháp thân này, cái thân này nó diễn biến, nó sanh khởi cái pháp khổ như thế nào?

Ví dụ như bây giờ trên cái thân này nó diễn biến cái sự khổ của một cái bệnh của thân. Bắt đầu sắp sửa nó sẽ nổi lên một cái mụt ghẻ, (23:10) thì trước đó nó phải làm cho chúng ta nhức nhối một chút xíu, hoặc là một cái dạng mà chúng ta thấy nó mới đỏ sơ sơ ở ngoài da thôi, nó hơi hơi sưng lên một chút xíu thôi, đó là nó báo động cho chúng ta biết chỗ đó sắp sửa sẽ mọc cái mụt.

Rồi lần lượt cái đỏ nó lan dần ra, rộng ra, rồi nó mới nổi u lên cái mụn mụt, rồi nó mới làm mưng mủ lên cái mụt đó, rồi nó mới bể ra nó chảy.

Cái sự diễn biến của một cái trạng thái của một cái bệnh tật, nó làm cho chúng ta từ cái trạng thái mới đau, cho đến khi đau nhiều, cho đến khi mà bể cái mụt, rồi nó giảm lần đến hết đau, rồi bắt đầu nó lành cái mụt đó. Thì đó là cái sự sanh khởi của các pháp khổ trên cái pháp thân của chúng ta, trên cái thân của chúng ta.

Đó thì do trên cái thân chúng ta mới quán xét được cái khổ, cái pháp khổ. Cái pháp khổ không có nghĩa là cái thân, mà cái pháp để chỉ cho chúng ta biết rằng cái thân, thọ, tâm, pháp chúng ta đang có đây, nó sẽ thọ lấy cái khổ như vậy, như vậy đó.

Bây giờ ở trên cái khổ thì chúng ta đặt cái chết ở trên cái thân này, hay hoặc đặt cái bệnh ở trên cái thân này, để chúng ta xem thấy cái chết hay cái bệnh nó sẽ khổ như thế nào đối với cái thân của chúng ta, khi mà sự diễn biến nó, cái tánh sanh khởi của nó, trước khi mà nó sắp sửa chết nó phải làm sao, rồi sau khi nó chết nó phải làm sao?

Chúng ta quán xét, chúng ta nghĩ, nó hành hạ chúng ta như thế nào để đến khi mà chúng ta chết nó mới chấm dứt cái Ngũ Uẩn của nó, cái thọ khổ của nó.

“Rồi chúng ta sống quán tánh sanh diệt trên các pháp,” tức là trên các pháp này là thân, thọ, tâm, pháp, đặt cái pháp khổ này mà chúng ta quán xét lên nó.

Thí dụ như bây giờ cái tánh sanh diệt của nó, như có một người họ lại họ đánh ở trên vai Thầy, ngay đó Thầy nghe đau liền, mà khi một chút xíu thì nó lại lần lần nó hết đau, thì đó là cái tánh sanh diệt của cái thọ, rồi cái nó hết đau luôn, nó không đau nữa.

(25:11) Thí dụ có một người lại họ ngắt Thầy, vừa ngắt Thầy thì nghe cái cảm giác đau, đó là tánh sanh của nó, rồi bắt đầu từ từ, từ từ nó giảm dần dần cái cơn đau của cái ngắt này, lần lần nó hết đau, do đó nó diệt lần, diệt lần.

Thì chúng ta quán cái tánh sanh khởi của cái pháp khổ, cho nên gọi là Khổ Đế. Nó là cái Thánh Đế Khổ mà chúng ta quán nó.

Rồi diệt cái nguyên nhân, Tập Đế đó, cái nguyên nhân mà nó tập hợp tất cả những cái nỗi khổ đó trở lại, do đó những cái nguyên nhân đó là như thế nào? Do cái nguyên nhân đó là cái lòng ham muốn của chúng ta, cho nên nó tập hết các pháp đến, cái pháp nào mà chúng ta ham muốn là nó đem đến cho chúng ta khổ.

Thí dụ bây giờ chúng ta ham muốn cái băng này, cái đồng hồ, cái ca này, thì đó các pháp nó tập đến, nó sẽ làm khổ chúng ta đó. Thì bắt đầu bây giờ cái đồng hồ này hư, hay hoặc là ai lấy thì nó làm chúng ta khổ, cái này mất, hay hoặc là có người trộm, hay hoặc là rớt bể, chúng ta tiếc.

Thì đó tất cả những cái này nó đều tập trung làm cho cái thân ctr chúng ta, cái tâm của chúng ta khổ. Nó mất của làm cho chúng ta tiếc, làm chúng ta thấy…​

Cho nên khi mà chúng ta biết Phật pháp rồi thì tất cả cái gì chúng ta cũng biết nó vô thường, cho nên vì vậy mà nó bể, nó mất chúng ta thấy không buồn. Còn cái người ngoài đời chưa biết Phật pháp, thì các thầy, các con nghĩ sao? Khi mất của họ có buồn không? Buồn.

Nhưng mà đối với chúng ta là người hiểu Phật pháp chúng ta không buồn, chúng ta thấy đó là vô thường, mọi vật đều vô thường. Cho nên vì vậy mà chúng ta đặt cái pháp ở trên đó mà chúng ta quán xét, cho nên chúng ta thấy tất cả mọi cái đều vô thường, cho nên từ cái chỗ đó mà chúng ta giải thoát.

Do cái sự hiểu biết này, do cái sự mà đặt ở trên bốn cái chỗ này mà quán cái pháp Tứ Thánh Đế, thì làm cho chúng ta thấu rõ được cái khổ đó, cho nên do đó chúng ta mà chúng ta không tập hợp nó lại.

Nghĩa là không tập hợp tức là không ham muốn chớ gì? Mà không ham muốn thì tức là chúng ta không có gì, tức là chúng ta buông xả hết chứ gì, do đó chúng ta buông xả, không nhà, không cửa, không có gì hết, có ba y một bát để đi xin ăn thôi.

(27:06) Mà người ta thấy ông này sao mà coi tồi tệ quá, hèn hạ quá, đi xin người khác ăn, nhưng mà không ngờ đó là một cái tâm trạng giải thoát vô cùng. Người ta không có gì người ta làm sao mà người ta buồn?

Còn mình có vật này kia, có của cải, tài sản, mình nói rằng mình sẽ hơn người, sẽ đầy đủ sung sướng hơn, mình có đầy đủ vật chất hơn, còn người ta không có gì hết, thua mình. Nhưng mà sự thật trong cái thua của một người tu sĩ đạo Phật, thì cái giải thoát của người đó tuyệt vời.

Còn trái lại một cái người mà giàu có của cải đầy đủ, lại là cái người khổ, lại là cái người ở trong địa ngục mà không thấy. Ngày ăn một bữa người ta sống thấy thanh thản, ngày ăn ba bữa mà sống thấy khổ sở vô cùng.

Đó là lấy cái pháp Tứ Diệu Đế mà đặt lên trên đó để mà tu tập. Thì các con hiểu rằng ở đây Thầy đã nói rằng Tứ Niệm Xứ là cái nơi mà chúng ta tập trung tất cả các pháp lên để tu, để mà cho chúng ta thấu suốt. Cho nên ở đây khi mà viết ra thành sách thì không phải là giảng đơn sơ vậy đâu.

Thầy chỉ mong là các con nghe, rồi các con hỏi thêm, rồi Thầy giải thích thêm. Còn cái phần mà viết ra thành sách để mà giảng cho rộng ra, thì nó từng phần nhỏ, kêu là cắt chia ra, một cái bài pháp này nó chia ra làm nhiều cái phần, nhiều cái đề mục, nhiều cái tiểu mục.

Rồi những cái tiểu mục đó, thí dụ như bây giờ “trên thân quán thân” thì nó là cái tiểu mục, mà quán thân đó nó thuộc về Bốn Thánh Đế, phải không, còn bây giờ “trên thọ quán thọ” thì nó thuộc về Bốn Thánh Đế thì nó là một cái tiểu mục của nó.

Cho nên nó từ cái đại mục của nó là Tứ Diệu Đế quán trên Tứ Niệm Xứ, thì đó đó, mục lớn của nó, nhưng mà khi mà từng cái tiểu mục của nó, nội cái này có thể nó trở thành một cái bài pháp. Tuy rằng nó chưa đầy một trang giấy này, mà khi một người viết ra thành một cuốn sách, thì nội cái này người ta có thể viết ra thành cả trăm trang giấy.

Cái bài pháp của Phật rất cô đọng cho nên nó đòi hỏi ở cái sự diễn ra những cái ý của nó cho được đầy đủ, thì nội cái bài pháp Tứ Thánh Đế, mà chưa nói nó đặt ở trên thân để trở thành một cái pháp tu tập của chúng ta, thì nó cũng đã là quá nhiều rồi.

Đó thì đến đây là chúng ta đã đặt được cái pháp Tứ Thánh Đế trên Tứ Niệm Xứ mà chúng ta tu tập.