638-NGỒI QUÁN THÂN TRÊN THÂN THEO TỨ NIỆM XỨ/ 2

 

638-NGỒI QUÁN THÂN TRÊN THÂN THEO TỨ NIỆM XỨ/ 2

Nếu có niệm nào hay nếu tâm tập trung trên một nơi ở đâu thì phải đem tâm trở về quán toàn thân, đừng cho tâm trụ ở một điểm nào, có niệm khởi hay không có niệm khởi thì cũng được, không sao. Bây giờ chỉ mới tập cho tỉnh thức trên thân chứ chưa phải tới giai đoạn xả niệm, hay nhiếp phục tham ưu nên không quan trọng có niệm hay không niệm; cũng không tìm cách khắc phục cho không niệm. Tập sao để khi vừa thấy có niệm thì tâm quay lại cảm nhận thân để tỉnh thức trên thân. Mà khi quay lại quan sát thân kĩ lưỡng, niệm không có, chỉ nương theo biết hơi thở, nhờ sự động dụng của hơi thở vô ra đó mà nó thấy từ trên đầu xuống tới dưới chân hay từ dưới chân lên đầu, nghĩa là cảm nhận toàn thân cùng lúc, toàn bộ từ trên xuống từ dưới lên. Tập làm sao cho tâm cảm nhận được cái thân, không trụ ở hơi thở cũng không trụ ở bụng hay ở mũi hay ở mỗi hành động của thân thì đó là mình đạt được rồi. Luôn luôn có sự nhẹ nhàng quan sát từ dưới chân lên đầu từ đầu xuống chân, tức nó đang quán, đang tập quán. Làm sao thấy nó quan sát cái rung động, chuyển động của toàn thân chứ không phải chạy theo hơi thở lên xuống, cũng không phải dẫn hơi thở chạy lên xuống, không phải dẫn hơi thở đi chỗ này chỗ khác, mà nó quan sát toàn thân theo nhịp của hơi thở.
Bây giờ chỉ tập ngồi quan sát thân, thọ, tâm của mình theo hơi thở. Khi đã thành thục thì mới đổi oai nghi như đi quan sát thân, thọ, tâm của mình; đứng quan sát thân, thọ, tâm của mình; nằm quan sát thân, thọ, tâm của mình. Tập từng oai nghi để rồi ráp lại, chứ mình không thể nào giõi mà tập cùng lúc tất cả 4 oai nghi được. Tập từng hành động cho đến khi quen. Tập tỉnh thức trong mỗi hành động đó cho được, rồi mới bắt đầu mở cuộc chiến đấu để dẹp giặc sanh tử của mình.
Bây giờ các con chưa đánh mà chỉ tập quan sát mặt trận. Quan sát cho quen mặt trận để biết cách giặc đi như thế nào, ở chỗ nào cho hoàn chỉnh.
Biết cho hoàn chỉnh trên mặt trận Tứ Niệm Xứ, tức là con làm sao để biết toàn thân hành trong suốt thời gian một hay hai giờ. Quan sát tức quán trong khi rất tỉnh, rồi sau đó mới tới diệt tham ưu, tức là làm cho ưu phiền hết.
Không ưu phiền thì nhiếp thân vô trong hơi thở.
Tập quán thân mà các con cứ nhiếp vào hơi thở là do các con tập nhiếp vào hơi thở thành thói quen. Vậy thì các con tập buông hơi thở ra, chỉ tập trung quan sát trên thân như Thầy mới chỉ dẫn. Khi quan sát thân thì nó nhẹ nhàng, không còn nhiếp ở hơi thở hay ở đâu khác nữa. Thí dụ nếu nhiếp vào bụng thì nó chỉ còn biết cái bụng phình lên xẹp xuống mà nó quên cái chân, quên cái đầu. Nếu nhiếp vào hơi thở thì nó quên cái thân, quên cái bụng, chỉ còn biết hơi thở ra vô. Còn nếu nhiếp phục tham ưu là nó nhiếp phục những cái gì làm cho thân tâm của mình bị chướng ngại. Nhiếp là làm cho nó hết.
Đó là các con nhiếp để tâp trung gom tâm là không đúng với quan sát cảm giác, cảm nhận toàn thân. Không đúng “quán thân trên thân”.
Vậy thì các con làm sao để cảm nhận liên tục trên thân hành của các con, chứ đừng có lúc vô lúc ra. Các con cố gắng tập đừng nhiếp vào hơi thở hoặc nơi bụng thì sẽ cảm nhận toàn thân liền. Nhiếp vào toàn thân là đúng, quay về toàn thân là đúng, đó chính là quán thân. Nếu nó đi ra khỏi thân mà tự động nó nhớ, nó quay về, tự động nó kéo trở về lại thân thì để như thế. Quay về biết toàn thân là đúng rồi.
Phải mở mắt mà tập quán, đừng nhắm mắt. Nhắm mắt thì đến khi nhiếp tâm và an trú vừa được nó lại sanh tưởng, phải mất công đuổi, mà đuổi thì ta bị mất niệm của biết thân, mất sự quan sát thân. Quán thân là tập tỉnh thức trên thân, sau này kéo dài cái biết thân để được định tỉnh trên thân.
Nghĩa là từ quán thân đi đến tỉnh thức; từ tỉnh thức mới đi đến định tỉnh.
Phải đi mấy giai đoạn mới định tỉnh. Định tỉnh thì tâm nhu nhuyến dễ xữ dụng. Tức là mình đi đường Tứ Niệm Xứ, khỏi đi qua góc độ của Một Pháp Độc Nhất.
Các con tập cảm nhận sự rung động như trong pháp Thân Hành Niệm “Cảm giác thân hành, tôi biết tôi hít vô; cảm giác thân hành, tôi biết tôi thở ra” mà đức Phật đã dạy. Nghĩa là khi hít vô ta thấy có sự rung động nhẹ nhàng. Đó là hành trong toàn thân theo hơi thở. Trong bài Thân Hành Niệm dạy về hơi thở đức Phật xác định rõ cảm giác thân hành toàn thân.
Khi mình hít vô hay thở ra cảm thấy có sự rung động là cảm nhận trên hành động của toàn thân chứ không phải là cảm nhận một khối toàn thân. Nếu cảm thấy toàn thân như một khối cứng mà thiếu sự rung động của cái khối thì sau này có thể bị tưởng thành một khối nặng, rồi cảm giác nặng.
Còn bên Định Niệm Hơi Thở thì nói: “Cảm giác toàn thân tôi biết tôi hít vô; cảm giác toàn thân, tôi biết tôi thở ra”, nếu cảm nhận được cả một khối có sự rung động nhẹ nhàng theo hơi thở vô ra, rồi một lúc sau sẽ có cảm giác nhẹ nhàng cả toàn thân thì cũng được.
Cũng trên pháp Tứ Niệm Xứ mà mỗi người có đặc tướng riêng có những cách thức quán khác nhau. Cho nên tùy theo đặc tướng mà quan sát thân đúng với pháp Tứ Niệm Xứ. Đừng quán sai sau này khi nhiếp tâm sẽ bị tưởng, do đó sẽ bị dậm chân tại chỗ. Pháp Tứ Niệm Xứ là pháp tuyệt vời. Đúng theo Tứ Niệm Xứ mà tu thì đức Phật nói thời gian mình tu không có lâu đâu.
Hôm nay các con qua giai đoạn tu quán Tứ Niệm Xứ thì đây là giai đoạn quan trọng, phải tu tập cẩn thận và cố gắng siêng năng tinh tấn. Pháp Tứ Niệm Xứ lúc đầu còn tác ý cảm giác toàn thân, nhưng sau thì không dùng pháp tác ý nữa mà dùng pháp hướng tâm ra lệnh: “Tâm không phóng dật, quay vô nhìn thân! Quan sát thân!”. Ra lệnh xong rồi tác ý “Tâm thanh thản, an lạc, vô sự”. Lắng nghe thì thấy tâm thanh thản an lạc vô sự. Lắng là mình thấy nó quan sát. Hướng tâm thì nhanh lắm, không cần xữ dụng tác ý.
Các con nên tập ra lệnh hướng tâm cho quen, sau này sẽ dễ. Vừa hướng tâm là tâm quay vô liền. Ngay từ đầu mà tập cho nhanh được thì sẽ dễ cho mình sau này. Thứ nhất là dùng phương pháp của Phật dạy để mình nương vào hơi thở mà quan sát thân; cái thứ hai là dùng pháp tác ý bảo nó quay vô, không phóng dật.
Mình biết mục đích mà đức Phật nói “Ta thành Chánh giác là nhờ tâm không phóng dật”, giờ mình nhắc bảo nó “Tâm không phóng dật, quay vô, quan sát thân theo Tứ Niệm Xứ” thì nó quay vô. Tập như thế kết quả mau lắm. Lệnh truyền thì mau kết quả. Tức là mình tập Tứ Thần Túc đó.
Bây giờ các con đã biết được cách thức tập rồi thì tập theo vậy cho nhanh. Hồi nào giờ các con tập mỗi người mỗi khác; nhưng bây giờ không nên vậy nữa, các con đã biết cách rồi thì phải tập cho nhanh. Các con ra lệnh thì được thực hiện ngay liền.
Vừa mới ngồi xong là các con bảo tâm quay vô: “Tâm thanh thản an lạc vô sự, quan sát trên thân, thọ, tâm, pháp.” Ra lệnh như vậy, rồi ngồi lặng yên thì thấy tâm quay vô. Bảo nó quay vô thì thấy tâm quay vô nhìn thân; rồi bắt đầu thấy toàn thân rung động ăn nhịp với hơi thở vô ra, vô ra.
Sau đó không cần hơi thở nữa, mà nó vẫn tỉnh thức quan sát trên toàn thân của nó; không có gì làm mất sự quan sát đó được. Mà nó quan sát nhẹ nhàng lắm. Chẳng hạn như bây giờ Thầy bảo “Tâm không phóng dật nghe!” rồi Thầy bắt đầu ngồi im, chống tay ngồi, Thầy thấy rõ ràng là nó nhìn thân của Thầy, như là thân của Thầy đang ngủ mà tâm của Thầy đang coi thân của Thầy. Đó là tâm Thầy đang quan sát. Có hai phần thật sự: thân đang ngồi và tâm của Thầy đứng ở ngoài nhìn thân Thầy. Luôn luôn nhìn thân Thầy chứ nó không nhìn chỗ khác đâu. Nó chú ý nhìn cái thân đang ở đó. Nó yên lặng. Đó là cách thức quan sát Tứ Niệm Xứ đã được định tỉnh. Tâm đã định trên thân mà quan sát cái thân. Tâm định tỉnh.
Các con bây giờ tập để định trên thân hành, để tỉnh thức trên thân hành, sau đó mới tới giai đoạn định tỉnh. Lúc đầu tập cảm nhận thân của mình rồi sau đó mới tỉnh thức; tỉnh thức rồi mới tới định tỉnh.
Đó, cách thức hướng tâm như vậy, không qua pháp tác ý, chỉ hướng tâm thôi. Mình muốn là nó làm y như vậy; muốn là nó quay vô như vậy. Cái tâm quay vô, tức là không phóng dật.