208- 2- TU TRONG CẢNH ĐỘNG VÀ HƯỚNG TÂM ĐỂ CHÁNH TRI KIẾN SANH KHỞI

 

208- 2- TU TRONG CẢNH ĐỘNG VÀ HƯỚNG TÂM ĐỂ CHÁNH TRI KIẾN SANH KHỞI

(3:28) Còn bây giờ thì cô Diệu Quang lại hỏi tiếp Thầy:

“Kính bạch Thầy! Tu tập như thế nào mà chánh tri kiến sanh khởi?”

Cái chánh tri kiến, bởi vì hồi nãy, cái trí tuệ mà mình thấy biết cái này cái kia, các pháp, thấy cái vật này vật kia, mình đều bị lầm chấp.

Bây giờ mình muốn được cái này nó không lầm chấp, tức là cái trí tuệ mình nó không bị lầm chấp cái vật gì hết, thấy đó mình phải biết cho rõ. Mà làm sao để cho cái trí tuệ mà chánh tri kiến đó, nó sanh khởi, nó tiếp với các pháp khác thì nó lại hiểu biết được các pháp đó, nó rõ ràng, và nó làm cho cái tâm người đó không dính mắc, không giận hờn, không phiền não?

Cũng như bây giờ người đó chửi mình mà mình có chánh tri kiến rồi thì tức là mình không có giận. Mà mình chưa có chánh tri kiến mình mới tức, người ta nói mình “chó”, thì mình giận quá! Họ nói vậy là mình phải chửi họ “trâu” mới được chớ còn không chửi như vậy không được! Cho nên mình đâm ra mình phiền não, mình tức.

Vì vậy mà, ở đây cô Diệu Quang hỏi Thầy:

“Kính bạch Thầy, tu tập như thế nào mà chánh tri kiến sanh khởi?’’

(04:35) Đáp: “Có hai duyên để tu tập.”

Muốn tu tập cái chánh tri kiến để sanh khởi, để khi người ta chửi mình mình không giận, hay hoặc là có chuyện gì xảy ra cho mình mình không buồn, để cho tâm của mình được giải thoát, thì ở đây Thầy trả lời cho cô Diệu Quang, thì có hai duyên để tu tập.

“Một là tiếng nói của người khác.”

Tức là đối tượng đó các con, mình phải tu trong đối tượng đó.

“Hai là Như Lý Tác Ý.”

Như lý là pháp hướng đó. Đó thì các con thấy rõ ràng, Thầy cũng dạy các con phải tu trong đối tượng thì cái tâm của các con nó mới xả ra, nó mới ly dục ly ác pháp. Mà ở đây, để làm gì? Cái mục đích ở đây để nó phát khởi chánh tri kiến, để khi người ta chửi mình không giận. Nếu mình tu mà không có đối tượng thì tới chừng đó có đối tượng chửi mình thì mình giận.

Mà bây giờ mình tu có đối tượng, thì cái đối tượng đó hằng ngày nó làm cho mình phiền não giận hờn, thì bắt đầu mình từng tập cái Như Lý Tác Ý, tức là từng tập cái pháp hướng. Từng tập cái pháp hướng nó thấm nhuần theo cái đối tượng. Bữa nay mình thấy còn giận nè, nhưng mà mai kia, mốt nọ, sao nay hết giận rồi?

Tức là mình biết là do hai cái pháp này mà chánh tri kiến mình nó phát sanh khởi rồi, mà nó sanh khởi rồi thì tức là mình không còn giận nữa.

Đó thì như vậy rõ ràng là từ lâu tới giờ mình tu đúng pháp chớ không phải là sai pháp.

“Cái thứ nhất, tiếng nói của người khác, tức là đối tượng, tu tập trong đối tượng, tu tập ở trong động. “

Nghĩa là trong cảnh động, chứ không có cảnh mà trốn, tránh, né để rồi ở trong thất mà ngồi tu, thì cái tâm ngàn đời nó cũng không sanh khởi được cái chánh tri kiến này được.

Đó thì, như vậy là chúng ta đã tu đúng cách là phải tu trong đối tượng, tu ở trong cảnh động.

“Như Lý Tác Ý tức là pháp hướng tâm”

Mà tu như vậy thì các con cũng như các thầy thấy, là cái tu tập như vậy gọi là tu tập chánh tri kiến, để được tâm giải thoát, tuệ giải thoát, thì phải có sự hỗ trợ của năm chi.

Nếu muốn được phát khởi như vậy thì mình phải tu hai cái duyên này, tức là đối tượng và Như Lý Tác Ý. Mà muốn để đạt được cái tri kiến giải thoát này hoàn toàn với cái tuệ giải thoát, thì tức là nó phải có sự hỗ trợ của những cái phần khác, chớ không phải là nội mình tu ở trong đối tượng rồi Như Lý Tác Ý mà thành tựu được đâu.

(7:03) Nó còn phải có những cái chi phần khác để hỗ trợ nó, có năm cái chi phần để hỗ trợ nó, để cho nó thực hiện được cái chánh tri kiến giải thoát này. Bởi vì nó tri kiến, mà còn lại tri kiến được tâm giải thoát, rồi tuệ giải thoát nữa.

Cho nên nó phải, khi mà tu tập, nó không có nghĩa là, tuy nói rằng muốn khởi cái chánh tri kiến thì nó phải có hai duyên tu tập, thì đó là hai cái duyên trực tiếp, còn những cái duyên khác, cái chi phần khác, nó không trực tiếp nhưng mà nó giúp cho hai cái duyên đó để cho cái người tu đạt được cái chánh tri kiến, giải thoát được cái tâm và cái tuệ giải thoát.

Vậy thì năm cái chi này là gì? Năm cái chí này là cái chi thứ nhất, là giới luật. Cái chi thứ hai là mình phải nghe người ta thuyết giảng, như các con và các thầy nghe Thầy thuyết giảng, đó là nghe.

1- Và cái chi thứ nhất, thì nó là giới luật, tức là giới luật của Phật đưa ra, là mình phải sống cho đúng, đừng có sống sai, đừng có sống phạm giới.

2- Cái thứ hai là phải nghe, nghe cái lời giảng dạy, nghe cách này cách kia để cho mình hiểu, làm cho cái sự hiểu biết của mình nó đúng cái pháp, nó không có sai.

3- Rồi nghe rồi để làm gì? Nghe rồi để thảo luận. Thảo luận như thế nào? Các con nghe rồi cái chỗ đó không hiểu, mới bàn tới bàn lui. Bàn tới bàn lui tức là các con hỏi những cái câu hỏi, đó là thảo luận đó các con.

Như bây giờ các con nghe Thầy giảng rồi các con cái chỗ đó không hiểu, các con mới hỏi Thầy. Đó thì, hỏi Thầy tức là các con sẽ thảo luận, phải không? Thầy sẽ trả lời cho các con, tức là thảo luận để mà cho ra cái pháp đó để cho hiểu.

Nhưng ở đây chúng ta mới thấy có ba cái điều kiện, còn hai điều kiện nữa là gì?

4- Điều kiện thứ tư, thì chúng ta phải “chỉ”, chỉ tức là chúng ta tu ở trong cái tỉnh giác, làm sao cho cái tâm của mình được định tỉnh mà nó không khởi một cái niệm gì, ít ra thì cũng phải một tiếng đồng hồ. Để cho nó định tỉnh được, nó định tỉnh nó mới phát sáng ra được cái chánh tri kiến của mình, nó mới thấy đúng được, đó là chi thứ tư.

5- Chi thứ năm là gì? Chi thứ năm là quán. Quán là nhiều khi, khi mà được Thầy giảng rồi, về mình mới suy tư, mình quán xét lại những cái lời nói của Thầy coi đúng hay sai, suy nghĩ coi nó như thế nào, suy nghĩ nên tìm ra những cái lý mà tự mình đã phát sáng ra để tìm.

Thì các con thấy rõ ràng, từ cái “chỉ” nó mới phát sáng ra được cái “quán”.

(09:29) Do đó thì có năm chi này để chúng ta thực hiện được, để hỗ trợ cho hai cái pháp, tiếng nói đối tượng con người và Như Lý Tác Ý, để cho hai cái duyên này nó thực hiện được cái chánh tri kiến sanh khởi. Từ đó trước mặt của chúng ta mọi vật nó đều đi qua, thì chúng ta đều làm chủ, bởi vì chúng ta có chánh tri kiến sanh khởi rồi.

Đó là cái mà chúng ta cần phải học và hiểu, để chúng ta biết, để mà chúng ta rèn luyện mình trong những cái sự tu tập. Chớ không, đâu phải là chuyên môn nội cái Tứ Chánh Cần không? Nhưng ở đây không phải là chúng ta, ngoài cái Tứ Chánh Cần thì chúng ta thấy như thế nào nè?

Tiếng nói của người khác tức là chúng ta lấy đối tượng để tu ở trong những cái pháp của chúng ta đã học, từ Chánh Niệm Tỉnh Giác Định nè, từ Định Niệm Hơi Thở nè, cho đến Định Vô Lậu nè. Thì tất cả những cái đó là chúng ta đã tu tập để mà đối với cái đối tượng của tiếng người khác.

Rồi trong khi tu tập đó thì luôn luôn lúc nào chúng ta cũng dùng cái pháp hướng Như Lý Tác Ý rồi, thì rõ ràng là có rồi.

Vậy thì khi mà thực hiện cho đạt được cái này, thì chúng ta phải có năm chi phần, phải lấy cho được. Mà nếu chúng ta tu cái Tứ Chánh Cần, mà chúng ta không sống giới luật, không sống thiểu dục tri túc, thì chúng ta không bao giờ mà ngăn chặn các ác pháp được hết. Cho nên chúng ta phải sống đúng giới luật, lấy giới luật phòng hộ sáu căn, sống thiểu dục tri túc, thì mới đúng.

Thì Thầy cũng sẽ trả lời sau này những cái câu hỏi mà nó cũng nhằm vào cái chỗ tu tập đó. Còn ở đây Thầy chỉ giới thiệu để cho chúng ta biết rằng, khi tu thì đừng nghĩ rằng bây giờ tôi tu cái tiếng nói, đối tượng của người khác, Như Lý Tác Ý, thì tôi tu đây là một pháp nữa sao. Không phải một pháp đâu!

Nhìn ở trên Tứ Chánh Cần chúng ta đã có ba cái loại định để tu ở trên đó rồi, thì ba loại định trên đó, thì tức là chúng ta sống ở trong cái hoàn cảnh có đối tượng, để mà chúng ta ngăn các pháp ác. Mà ngăn các pháp ác, đoạn dứt các pháp ác, thì do cái định nào, định nào?

(11:22) Thì như vậy là chúng ta đã Như Lý Tác Ý, nó đã đúng như vậy. Nhưng mà ở đây muốn nói rằng, để cái chỗ đó nó sanh khởi được chánh tri kiến, thì từ ở chỗ mà tu Tứ Chánh Cần, mà do ba định này thì nó sẽ sanh chánh tri kiến. Để thêm cái phần chúng ta hiểu rõ được cái đường lối của đạo Phật, chớ nó đâu phải đây là một cái pháp riêng!

Nhiều khi các con, các thầy nghe tới đây tưởng đó là cái pháp riêng nữa rồi, thì chắc chắn là Thầy dạy muôn đời, các thầy càng rối thêm chớ không bao giờ mà biết nó là cái chỗ nào hết. Đó là những cái hiểu lầm lạc mất đi.

Cho nên nhiều khi nghe riết rồi cái rối đầu, không biết chỗ nào tu nữa hết. Trời ơi, Thầy dạy tiếng nói của người là phải tu nữa nè, Như Lý Tác Ý là tu cái khác nữa nè. Trời ơi nhiều quá! Gì mà Định Niệm Hơi Thở rồi Định Vô Lậu, rồi Định Chánh Niệm Tỉnh Giác, rồi nào là Tứ Niệm Xứ trên thân quán thân, nó tùm lum đủ thứ hết! Trời ơi, bây giờ biết cái nào tu bây giờ? Rối ren ở trong đầu!

Nhưng mà không phải, nói là nói để cho hiểu, hiểu để gồm lại, chúng ta biết chúng ta tu trong cái định đó nó có những cái đó, chớ không phải khác.

Thì các con cũng như quý thầy thấy rõ ràng là khi chúng ta mà tu được những cái này để cho có cái chánh tri kiến, thì giới luật, nghe tức là văn đó, văn là nghe đó, nghe rồi thảo luận, rồi chỉ, quán, năm cái chi phần này chúng ta phải tu tập.

Thì ở trong Định Niệm Hơi Thở hay là định Chánh Niệm Tỉnh Giác Định đều là có chỉ ở trong đó hết rồi. Rồi Định Vô Lậu là có quán ở trong đó rồi. Cho nên tất cả những cái này, bây giờ còn có cái là nghe, rồi hỏi.

Đó bây giờ hôm nay được nghe Thầy giảng này, là nghe, rồi bây giờ hỏi Thầy là thảo luận. Còn giới luật thì các con đã sống đúng rồi, thì như vậy là nó có thêm hai cái phần nghe và thảo luận thôi. Từ hôm đó tới nay thì không có hỏi, cho nên nó không có sự thảo luận mà thôi.

3- TIẾP TỤC TÁI SANH VÌ VÔ MINH NGĂN CHE VÀ THAM ÁI TRÓI BUỘC

(13:010) Hỏi kế tiếp Thầy:

“Kính bạch Thầy, như thế nào là sự tái sanh trong tương lai xảy ra?”

Nghĩa là trong cuộc sống mình hôm nay đang sống như thế này, thì như vậy là trong tương lai mình sống như vậy, cái sự tái sanh nó sẽ xảy ra hay là không xảy ra? Hay hoặc là mình tu như vậy, mà là mình bị ngăn chặn không cho nó sinh ra?

Đáp: “Bị vô minh ngăn che, bị tham ái trói buộc, như vậy con người tiếp tục tái sanh trong tương lai.”

Ở đây Thầy trả lời rất là ngắn gọn ở chỗ cái câu này nè. Trong cái câu này nè, “bị vô minh”, tức là hồi nãy Thầy có giảng cái chữ vô minh, ngăn che mình không thấy các pháp, cho nên mình lầm chấp thân mình là ngã, tâm mình là có một cái Phật Tánh thường còn, cho nên đó là những cái mình chấp để cho mình chạy theo những cái trần cảnh, cái trần, các pháp trần.

Bị tham ái, là lòng thương yêu của mình nó trói buộc mình, thì cái người đó mà thấy thấy mình, bây giờ mình thấy mình nè, có những cái mình còn lầm chấp, mình cho thân mình, tâm mình là cái ngã, là cái thân của mình.

(14:14) Tại sao mình biết là mình còn cái ngã, mà mình biết rằng mình còn cái chấp thân của mình? Là tại vì người ta chửi mình mà mình thấy mình còn giận, người ta nói cái gì đó mình thấy mình còn buồn, thì cái đó là cái bị ngăn che, cho nên mình bị lầm chấp, bị vô minh rồi. Mà cái người bị vô minh, mà còn buồn, còn phiền não, còn giận hờn như vậy đó, là cái người đó còn bị tái sanh luân hồi.

Rồi bây giờ nếu mà mình không cái còn giận hờn, phiền não nữa, nhưng mà mình thấy mình còn thương anh, nhớ em, còn nhớ con, nhớ vợ, còn lo lắng cho đời sống thế này, thế khác, còn tham cái máy này, cái xe kia, thì cái người đó còn buộc, tức là họ còn phải tiếp tục tái sanh luân hồi nữa, chớ không thể nào họ trốn khỏi hết.

Đó thì, câu hỏi của cô Diệu Quang là hỏi “như thế nào”, nghĩa là như thế nào mà tái sanh ở trong tương lai?

Vì vô minh, vì bị tham ái, mà phải tái sanh trong tương lai. Nếu chúng ta có Minh thì tham sân si không có, mà chúng ta không tham ái tức là không thương ghét ai hết, thì tức là chúng ta sẽ không tái sanh luân hồi, không còn tiếp tục ở trong cái tái sanh nữa.

“Con người bị vô minh ngăn che, có nghĩa là con người không thấy đúng sự vật, nên lầm chấp cái không phải cho là phải, cái không đúng cho là đúng, nên thường tạo ra nghiệp ác hoặc thiện. Do nghiệp ác thiện mà tiếp tục tái sanh luân hồi.”

Nghĩa là cái nghiệp ác thiện đó nó tiếp tục xảy ra, nhưng vì mình lầm chấp cho nên mình thấy cái đúng, cái sai, cái này cái kia, do đó mà mới tạo ra nghiệp thiện nghiệp ác.

Còn tham ái tức là lòng thương yêu, ưa thích, nghĩa (là) lòng thương yêu cái này kia, mà bây giờ mình còn ưa thích ăn uống, thì mình còn biết đó là cái tham ái của mình chứ gì, mình ưa thích cái áo này đẹp, mình ưa thích cái ca này nó tốt, thì do đó ưa thích nó.

Thì cái sự ưa thích đó, và cái sự thương ghét, nhớ thương những người thân của mình bằng cách này bằng cách khác khác, thì cái đó là cái nhân, cái đó là cái ưa thích, nó tạo ra cái nhân quả nghiệp ác thiện ở trong đó. Do cái nghiệp ác thiện mà tiếp tục tái sinh luân hồi nữa, thì do đó tương lai mình phải tái sanh luân hồi.

Và cái tâm trạng đó mình biết thì mình còn phải biết tái sanh luân hồi. Mà cái tâm trạng đó nó hết, thì tức là mình chấm dứt tái sanh luân hồi.