688- NHẬN BIẾT CÁC TRẠNG THÁI GIÁC CHI TRÊN BỐN NIỆM XỨ

 

688- NHẬN BIẾT CÁC TRẠNG THÁI GIÁC CHI TRÊN BỐN NIỆM XỨ

(37:05) “Lại nữa, này các thầy tỳ kheo, tỳ kheo sống quán pháp trên pháp đối với Bảy Giác Chi”.

Bây giờ lấy pháp Giác Chi chúng ta tu. Hồi nãy thì chúng ta lấy sáu xứ ngoại, sáu xứ nội chúng ta tu. Phải không. Cứ lần lượt các pháp của Phật đều là phơi bày ở trên cái chỗ tu chúng ta ra hết, chớ đâu phải là chúng ta tu cái gì khác hết. Mà để ở trên thân, thọ, tâm, pháp chúng ta tu, chứ đâu có phải ngoài cái thân, thọ, tâm, pháp chúng ta mà tu cái khác được.

“Này các thầy tỳ kheo, thế nào tỳ kheo sống quán pháp trên pháp đối với Bảy Giác Chi?

Này các thầy tỳ kheo! Ở đây tỳ kheo nội tâm (có) Niệm Giác Chi, tuệ tri nội tâm tôi có Niệm Giác Chi. Hay nội tâm tôi không có Niệm Giác Chi, tuệ tri…​”

Cái Niệm Giác Chi là cái niệm gì, các thầy biết không? Chữ “Giác Chi” đây là Bồ Đề, mà nghĩa của Bồ Đề là giải thoát. Phải không.

Bây giờ cái Niệm Giác Chi của tôi, bây giờ nó có ở trong nội tâm tôi nè, phải không? Thì tức là cái tâm giải thoát của mình chớ cái gì? Mà tâm giải thoát của mình là tâm thiện chớ gì? Cho nên bây giờ tôi ngồi đây mà nó không có ác pháp, không tham, không sân, không si, thì đó là tôi đang giữ cái Niệm Giác Chi của tôi.

Thì như vậy rõ ràng là Đức Phật dạy như thế nào? Đó là cái Định Sáng Suốt chớ gì. Hay hoặc là cái định giữ cái tâm của mình luôn lúc nào nó cũng thanh thản, an lạc, thì đó là Niệm Giác Chi chớ gì!

Bởi vì chữ Giác Chi như Thầy nói, đó là Bồ Đề, mà Bồ Đề tức là giải thoát, mà giải thoát thì nó có tham, sân, si ở trong đó đâu? Đó thì như vậy rõ ràng là trên Niệm Giác Chi mà giữ được cái tâm này, thì nó có phải là chúng ta tu Định Sáng Suốt không? Chúng ta giữ được cái tâm thanh thản, như vậy là đó là Niệm Giác Chi của chúng ta chớ gì!

“Hay nội tâm không Niệm Giác Chi, chúng ta biết nội tâm không có Niệm Giác Chi.

Và với Niệm Giác Chi chưa sanh nay sanh khởi, vị ấy tuệ tri như vậy. Với Niệm Giác Chi đã sanh khởi, đã viên thành…​”

Nghĩa là bây giờ khi mà nó sanh khởi, như Mật Hạnh trước kia nó sanh khởi, nó ngồi đó cái tâm nó quay vô, nó cứ biết hơi thở, nó an lạc vô cùng, nó không có quay ra nữa, đó là Niệm Giác Chi đã sanh đó, tức là niệm Bồ Đề nó sanh rồi đó.

Còn nếu mà bây giờ mình cứ ngồi đây, một chút nghĩ cái này, một chút nghĩ cái kia, toàn là pháp ác, toàn là pháp thiện, thì cái Niệm Giác Chi chưa có sanh đâu.

Cho nên hiện giờ nói về cái Niệm Giác Chi thì quý thầy chưa có sanh. Bởi vì cái tâm nó chưa chịu quay vô thì nó chưa có sanh, mà khi mà nó quay vô rồi thì nó sanh, thì Tầm Tứ diệt, nó không có còn nghĩ ngợi một cái gì khác hết, ác pháp không xen, mà coi như là toàn là cái tâm thiện của mình không, ở trong thiện pháp không, đó là Niệm Giác Chi.

(39:45) “Hay nội tâm có Trạch Pháp Giác Chi…​”

Nghĩa là bây giờ đó, mình thấy về cái trạch pháp, bây giờ Niệm Giác Chi rồi Trạch Pháp Giác Chi chứ gì, mà cái trạch pháp tức là chọn lựa.

Bây giờ mình hướng tâm như thế này, mình nói “cái hơi thở tịnh chỉ”, mà cái hơi thở bây giờ nó ngưng rồi, thì cái đó là cái nội tâm của Giác Chi, mình đã điều khiển nó ngưng.

Thì “Giác Chi” là Bồ Đề, mà “Trạch Pháp” là trạch pháp biểu nó ngưng, mà bây giờ mình ra lệnh nó đã ngưng, thì cái “Trạch Pháp” đó là cái trạng thái, ở trong cái chỗ, (nhờ) cái trạch pháp đó nó đã ngưng hoàn toàn.

Chớ không phải là trạch pháp, mình dùng danh từ Trạch Pháp là mình chọn lựa cái pháp đó. Và đồng thời cái pháp đó nó hướng tâm, nó bảo cái đó làm đúng theo cái trạch pháp đó, thì đó là cái kết quả của trạch pháp đó, gọi là Trạch Pháp Giác Chi.

Bây giờ Thầy bảo: “Cái tâm như cục đất, không tham, không sân, không si!” , phải không? Mà bây giờ cái tâm của Thầy ai chửi mắng nó cũng không tham, không sân si, nó giống như cục đất rồi, thì đó gọi là Trạch Pháp Giác Chi, phải không? Bởi vì Giác Chi là Bồ Đề, nó đâu còn sân.

Còn bây giờ cái tâm Thầy nói nhưng mà nó còn sân, thì nó chưa phải là Trạch Pháp Giác Chi thành tựu. Các con hiểu chỗ đó chưa?

Nghĩa là cái kết quả của cái trạch pháp đó nó đã thực hiện được, thì cái đó gọi là Trạch Pháp Giác Chi. Còn cái kết quả nó chưa ra được, nó còn có lúc giận, lúc không giận, thì cái đó nó chưa được.

Cũng như bây giờ nói: “Diệt Tầm Tứ, nhập Nhị Thiền!”, mà bây giờ nó diệt có chút xíu rồi cái nó bung ra, thì như vậy nó chưa là diệt hẳn Tầm Tứ. Cho nên cái đó, cái pháp mà mình trạch pháp, để mình nhắc “Tầm Tứ phải tịnh chỉ!” nhưng mà tịnh chỉ có một chút. Hay hoặc là mình nói “Tầm Tứ tịnh chỉ!” mà nó không tịnh chỉ, thì như vậy chưa phải gọi cái đó là Trạch Pháp Giác Chi. Phải không.

Mới đầu thì chúng ta trạch pháp là chúng ta chọn lựa một cái câu trạch pháp cho phù hợp với đặc tính của mình. Bây giờ mình dùng cái câu đó mình nhắc nó mà nó thành tựu được, nó tịnh chỉ được, thì cái đó là Trạch Pháp Giác Chi.

Cho nên có những câu hỏi, có người hỏi, bây giờ thí dụ như mình hướng tâm tịnh chỉ hơi thở và tịnh chỉ hơi thở nó khác nhau như thế nào?

Bây giờ mình hướng tâm, tức là mình còn nhắc cái tâm mình cho nó làm như cái lời mình hướng đó. Và bây giờ nó đã, mình nhắc nó, nó đã làm được theo như cái lời mình nói rồi, thì cái đó là tịnh chỉ. Còn cái mình đang nhắc, thì cái đó gọi là hướng tâm nhắc nó. Đó thì, hai cái này nó có khác nhau, bởi vì mình nhắc nó chớ nó chưa có nghe lời như vậy.

(42:19) “Hay nội tâm có Tinh Tấn Giác Chi,”

Còn Tinh Tấn, nó siêng năng lắm, tự nó nó siêng năng, nó siêng năng tự nó chớ không phải là mình bắt ép nó. Nó không có lười biếng, nó không ham có ngủ, nó không có gì hết, luôn lúc nào nó cũng muốn ở trong cái tâm đó.

Thì người mà thấy được cái Tinh Tấn Giác Chi này, là người mà ở đây Thầy thấy, là thầy Mật Hạnh đã gặp cái Tinh Tấn Giác Chi. Thầy nói nó không có lười biếng nữa, mà nó ngồi đó nó cứ quay vô, nó bắt mình ngồi hoài, mà mình thích thú chớ không phải là mình thấy nó mỏi mệt gì hết, nó làm cho mình thích tu cho nên nó gọi là Tinh Tấn Giác Chi.

Trong cái Tinh Tấn nó có cái Bồ Đề giải thoát đó, nó làm cho mình ham tu, thích tu, mà không phải ham cái kiểu mà mình ham tầm thường. Cũng như bây giờ mình ham như thế này, thế khác, thì cái đó nó không phải, mà cái này tự nhiên nó có cái sức tinh tấn của nó, nó làm cho mình thích ở trong đó vậy, cho nên mình không có xả, mình không có buông ra, còn bây giờ mình ngồi mình tu một hơi mình muốn xả ra!

Thì cái đó nó thuộc về Tinh Tấn Giác Chi.

“Hay nội tâm có Hỷ Giác Chi…​”

Hỷ Giác Chi là cái nội tâm của mình nó luôn luôn nó có cái niềm vui của nó. Tự nhiên nó như vậy mà mình không cần phải nhập định nó mới có. Nhưng mà bây giờ nó đã có cái Hỷ Giác Chi, thì tự nhiên nó xuất phát ra như vậy.

Bây giờ thí dụ như Thầy bảo Thầy hướng tâm Thầy nhắc “Cái Hỷ Giác Chi phải có!”, nhưng mà nó không bao giờ nó có. Tự nó nó đến với mình, nó làm cho mình có một niềm vui an ổn ở trong thân tâm của mình.

Mà khi một cái niềm vui an ổn thân tâm, thì cái thân của mình bao giờ cũng phải có cái lạc của Giác Chi. Hai cái này, Hỷ Giác Chi với Khinh An Giác Chi, là bao giờ nó cũng phải kèm với nhau một bên chớ nó không có xa nhau, nghĩa là có Hỷ thì tức là có Khinh An. (44:10) Cho nên hai cái này nó vẫn có, hễ mà Hỷ Giác Chi có thì Khinh An Giác Chi nó phải có.

Mà khi Khinh An Giác Chi có thì Định Giác Chi nó phải có, nó không làm sao, bởi vì đó là cái tự nhiên chớ không phải là chúng ta, thí dụ như bây giờ Thầy nhập trong Tứ Thiền, thì cái Định Giác Chi nó phải có ở trong Tứ Thiền. Bây giờ Thầy nhập Tam Thiền thì cái Định Giác Chi ở trong Tam Thiền nó phải có, mà Thầy nhập cái định Nhị Thiền thì cái Định Giác Chi ở Nhị Thiền nó phải có.

Thì trong khi cái Hỷ Giác Chi của Nhị Thiền, của Tam Thiền, của Tứ Thiền thì nó phải có cái định, cái Hỷ của Giác Chi, cái Khinh An của Giác Chi ở cái mức định đó. Khi mà chúng ta nhập vào cái định đó thì cái Giác Chi nó sẽ có đi theo cái định đó. Cho nên cái mà nó có như vậy gọi là Định Giác Chi.

Cho nên nó có thì chúng ta cứ nương vào chỗ đó mà chúng ta sống ở trong cái cảnh Giác Chi đó, tức là cái trạng thái Bồ Đề đó mà chúng ta ở, chúng ta kéo dài cái thời gian ra.

“Hay nội tâm có Định Giác Chi…​”

Thì cái định nó tự nhiên, khi mà chúng ta vào nhập định, chúng ta gom tâm lại, thì lúc bấy giờ nó có một cái trạng thái nó làm cho chúng ta an ổn, tức là giải thoát đó. Thì lúc bấy giờ trong cái định đó nó có cái trạng thái Giác Chi đó, thì cho nên gọi là Định Giác Chi.