419- 9- DANH SẮC VÀ THỨC LÀ HAI DUYÊN RIÊNG BIỆT

 

419- 9- DANH SẮC VÀ THỨC LÀ HAI DUYÊN RIÊNG BIỆT

(33:20) “Danh Sắc, các nhà học giả giảng là thân và tâm.”

Nghĩa là danh - sắc thì các nhà học giả thường giảng nó là thân và tâm của chúng ta.

“Thân thì chắc ai cũng biết…​”

Thân tức là thân tứ đại của chúng ta ai cũng biết rồi.

“…​ đó là do tứ đại hợp lại gọi là thân…​.”

Tứ đại là đất, nước, gió, lửa đó, cái thân này đất nước gió lửa.

“…​ còn gọi là sắc uẩn. Nhưng với tâm thì ai hiểu tâm này là tâm gì?”

Bởi vì chúng ta thấy thức nè, rồi tâm nè, rồi ý nè, những cái đó làm sao mà chúng ta biết được cái nói rằng danh sắc là thân và tâm của chúng ta, thì trong đó thân, tâm của chúng ta cái nào gọi là tâm và cái nào là thức?

Vậy thì lúc đầu, trên kia thì từ Vô Minh sanh Hành, Hành sanh Thức rồi thì ở đây cũng là Danh Sắc, thì trong Danh Sắc nó lại còn có cái tâm, vậy thì cái tâm này là thức nữa sao? Nếu gọi là tâm thức thì nó là sai, vậy thì nó có hai thức sao?

Cho nên nhà học giả cho rằng Danh Sắc là thân và tâm.

“Nhưng với tâm thì ai hiểu tâm này là tâm gì? Tâm thức ư? Không đúng! Thức là tâm rồi, mà tâm thức đó là thừa, do đó sai. Các nhà học giả nói Sắc tức là phần vật chất, sinh lý, và Danh là phần tâm lý, điều này lại còn sai hơn nữa.”

(34:57) Tại vì chúng ta phải hiểu rằng, như Thầy đã dạy, các con biết rằng nó có ba cái thức rất rõ ràng, chớ không phải một cái thức.

Thứ nhất là như cái Sắc, tức là cái thân của chúng ta thì nó có thân thức, mà thân thức nó thể hiện qua sáu cái thức chớ không phải một cái thức: Nhãn, nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý thức, nó sáu cái. Cho nên nói thân thức tức là nói sáu cái thức. Mà nói về tưởng thức thì nói một cái, gọi là tưởng thức. Mà nói về thức thì phải nói rằng thức thức mà thôi, chớ không thể nào là có sáu có bảy được. Chỉ có cái sắc, cái thân của chúng ta thì nó có sáu cái thức.

Cho nên ở đây chúng ta cũng biết rằng nó có ba cái thức rất rõ ràng. Vậy thì trong cái thân của chúng ta là nó đã có cái ý thức rồi. Vậy thì cái Danh là cái tâm của chúng ta, vậy cái tâm của chúng ta nó nằm ở trong cái thức nào đây? Nếu gọi là cái thức do Vô Minh sanh Hành, Hành sanh Thức, thì cái Thức này nó lại trùng hợp với cái thức kia sao?

Cho nên cái thức mà ở chỗ Danh này, chỗ Danh Sắc, này thì cái thức đó gọi là tưởng thức. Cho nên các nhà học giả không hiểu chỗ này, cho nên gọi nó là tâm thức. Thì nói vậy là nó hai cái thức rồi, thì không đúng.

(36:17) “Có nhà học giả nói Sắc tức là phần vật chất sinh lý, mà nói Danh là phần tâm lý.”

Tức là họ chỉ nói một cái danh từ chung, nói về phần vật chất thì nói về vật lý; còn nói về phần tâm, nói về tâm lý; nói về phần tinh thần thì thức nó cũng là phần tinh thần, mà tưởng thức nó cũng là tinh thần, mà ý thức nó cũng là tinh thần, thì cái tinh thần này nó sẽ nằm ở chỗ nào? Đó, nó nằm ở chỗ cái thức nào đây?

Cho nên nói một cách tổng quát là do cái chỗ mà không thấu suốt cho nên mới có nói như vậy, chớ còn nếu mà đã thấu suốt thì người ta xác định, như Thầy xác định:

Bây giờ Danh Sắc thì nó, thứ nhất là cái thân của chúng ta thì nó phải có ý thức. Mà nói về ý thức của chúng ta nó là tâm lý của cái thân. Mà Danh là cái, ở đây các nhà học giả nói là tâm, nhưng mà nói danh từ chung chung như vậy có nghĩa là không thông, mà phải nói là tưởng thức thì đúng. Nghĩa là Danh Sắc thì thân và tưởng của chúng ta chớ không phải gì khác hơn hết.

Thì như vậy là nó rõ ràng và cụ thể để chỉ cho cái thân Ngũ Uẩn chúng ta đang nằm ở trong Thập Nhị Nhân Duyên.

“Nhà học giả lại còn cho Danh Sắc nằm trong Thức, đó là một lý giải không đúng.”

Nghĩa là Danh Sắc: Danh là cái tưởng mà sắc là cái thân của chúng ta, hai cái này nằm trọn ở trong cái thức, thì như vậy sai. Bởi vì cái Danh là một cái phần tưởng, cái phần ý, cái phần mà hoạt động về tưởng, mà cái Sắc là cái phần hoạt động về ý thức.

Cho nên tuy rằng nói ba thức thế nhưng sự thực ra nó thì chỉ có một thức mà thôi. Nhưng khi hoạt động ở sắc, tức là ở thân của chúng ta, thì nó hoạt động sáu cái chỗ thức của nó, còn khi nó hoạt động ở tưởng thì nó hoạt động ở tưởng thức mà thôi. Đó là chúng ta thấy, còn khi mà nó không hoạt động ở Sắc, nó không hoạt động ở Danh thì nó sẽ hoạt động ở thức thức.

Chúng ta thấy nó rõ, nó có một chớ không phải hai. Nhưng mà nó còn hoạt động ở Danh, còn hoạt động ở Sắc thì không thể nào hoạt động ở thức được, nó ngưng hai cái này thì nó mới hoạt động ở chỗ thức thức.

Cho nên hướng tâm về Tam Minh thì đó là thức thức của chúng ta, chớ không phải là tưởng thức của chúng ta hoạt động được, hướng tâm về Tam Minh được, mà cũng không phải ý thức của chúng ta hướng về Tam Minh được.

(39:00) “Ở đây có duyên Thức thì mới có duyên Danh Sắc.”

Nghĩa là các nhà học giả họ cho như thế này nè:

“Nhà học giả lại còn cho Danh Sắc nằm trong Thức. Đó là một lý giải không đúng. Ở đây có duyên Thức thì mới có duyên Danh Sắc, Duyên Thức là một, duyên Danh Sắc là một.”

Nghĩa là không phải cái duyên này mà nằm ở trong cái duyên kia được, mà nó hợp lại, chớ không phải cái ý của Thầy muốn nói, đó là các cái duyên này hợp lại, chớ không phải cái duyên này mà nằm trong cái duyên kia, rồi duyên kia nằm ở trong duyên nọ, không phải vậy. Nhưng mà nhà học giả thì họ cho rằng cái duyên Danh Sắc nó nằm ở trong cái duyên Thức, đó là một cái lý giải sai, không đúng của họ.

Ở đây thì chúng ta phải hiểu rằng duyên Thức với duyên Danh Sắc là hai cái duyên, hai cái duyên này nó hợp lại thì nó mới tạo ra, nó tạo ra cái thế giới của nó.

Thí dụ như mười hai duyên này nó hợp lại, thì trong đó nó có duyên của Danh Sắc và duyên của Thức, thì duyên của Thức không thể nào, duyên của Danh Sắc không thể nào nằm trong Thức, hay là duyên Thọ duyên Ái mà nằm trong Thức, mà là nó hợp nhau lại, để nó tạo thành một cái môi trường sống và cái thân của chúng ta ở trong môi trường sống đó.

“Hai cái không nằm chung nhau…​”

Nghĩa là cái Danh Sắc với cái Thức không thể nằm chung nhau được.

“…​ mà lại hợp nhau để tạo thành một cái khác, chớ không như nhà học giả cho Sắc là đối tượng của Thức và Danh cũng là đối tượng của Thức.”

Nó không phải đối tượng, mà ở đây là mười hai duyên này nó hợp lại. Cũng chẳng hạn bây giờ chúng ta bỏ đường vào trong một cái ly nước, rồi chúng ta bỏ sữa vào ở trong một cái ly nước, thì đường, sữa và nước nó sẽ hợp nhau lại, nó thành ra một cái thứ nước để mà chúng ta uống.

Thì như vậy thì bây giờ cái nước này nó không phải còn là cái nước nguyên chất hồi nãy, một cái duyên nước của nó như nguyên hồi nãy, mà sữa thì bây giờ nó bị pha với nước rồi, cho nên nó cũng không phải là còn một cái duyên chuyên nhất của sữa, mà đường bây giờ nó cũng pha với nước, pha với sữa rồi cho nên đường tinh của nó cúng không còn là đường nữa. Cho nên khi mà nó hợp lại để mà thành một chất nước, thì trong cái chất nước đó gọi là nước sữa, thì lúc bấy giờ nó không còn cái nguyên chất của nó nữa.

Cho nên cái Mười Hai Nhân Duyên này, khi nó hợp lại thì nó mới thành, mà khi mà chúng ta dùng những cái phương tiện mà rút nó ra, đường theo đường, nước theo nước, mà sữa theo sữa, thì bây giờ nó không còn là một cái thứ nước như hồi nãy nữa, nó khác ra đi.

Nó không phải nằm ở trong đó mà nó hòa tan nhau để hợp lại, chớ không phải là cái này nằm ở trong cái kia. Đó là hiểu như vậy mới hiểu nhân duyên.

Chớ còn nếu mà hiểu cái nằm trong và cái đối tượng, như Thầy bây giờ đó, ví dụ như chẳng hạn Thầy bây giờ, đối tượng trước cái micro này, thì cái micro làm đối tượng, làm sao mà Thầy hòa hợp với cái micro được? Các con phải hiểu.

Cho nên nước mà hòa tan với sữa hay với đường, thì nó hòa tan, nó hợp thành ra một cái thứ khác. Còn bây giờ Thầy là Thầy, mà cái micro này là cái micro, không thể nào Thầy là cái micro mà cái micro là Thầy được!

Đó cho nên ở đây nhà học giả lý luận nó, cho nó là cái đối tượng, Danh Sắc là đối tượng, Sắc là đối tượng của Thức, Danh là đối tượng của Thức, thì coi như là hai vật nó đứng, nó nghinh với nhau, nó ngó nhau chớ nó không có hòa hợp nhau. Vậy làm sao mà gọi là mười hai duyên hòa hợp?

(42:53) Đó là cái lối lý luận của nhà học giả.

“Những lý luận này nó thiếu sự hành…​”

Nghĩa là cái người mà dùng cái lý luận như vậy đó. là họ:

“…​ thiếu sự hành trì, thiếu sự tu tập, cho nên họ không rõ mười hai duyên của Đức Phật chỉ cho cái gì.”

Nghĩa là họ chưa biết được cái mục đích Mười Hai Nhân Duyên này để chỉ cái gì, họ chưa có biết. Để vạch ra một cái lối nào đây? Để giúp cho cái người tu để hiểu cái này làm cái gì? Để lợi ích gì cho cái người tu?

“Nhà học giả chỉ dùng những danh từ suông để khiến cho người ta hiểu sai lệch ý mười hai duyên của Phật pháp.”

Nếu mà nói như vậy thì người ta hiểu một cách rất là sai lệch, người ta thấy như là cái đối tượng của mình, cái đối tượng của từ cái duyên này với cái duyên kia nó không có hòa hợp lại mà nó đối tượng nhau, thì nó đối tượng nhau thì cái nào nó cũng rời rạc nhau, thì nó có nghĩa lý gì mà gọi là mười hai duyên hòa hợp?

Cũng như bây giờ chúng ta thấy cái thân của chúng ta là Ngũ Duyên, có năm duyên hợp lại, mà bây giờ chúng ta ngắt ra từng cái, bỏ cái thức rời ra, rồi bỏ cái thân ra, rồi bỏ cái tưởng ra, rồi bỏ các hành ra, bỏ từng cái ra, là đối tượng với nhau như vậy thì cái thân chúng ta còn là cái thân không? Đâu còn là cái thân! Đó thì như vậy nó không có hòa hợp được.

Cho nên những cái người học giả họ không thể nào mà hiểu nổi kinh sách của Phật hết. Cho nên do cái sự mà đọc những kinh sách của Phật, thì chúng ta không có đủ cái trình độ hiểu biết, thì chúng ta bị lầm cái miệng của họ, cái lưới của họ, mà họ nói làm chúng ta hiểu sai lệch đi, làm chúng ta không biết đường đâu mà chúng ta tu tập.

Sau những cái lần mà giảng dạy và đồng thời vì cô Diệu Quang hỏi Thầy giảng về cái Giới Hành như thế nào, thì Thầy có nói qua những cái từ, qua những cái ý trong những cái hành của Giới Hành, thì Ba Mươi Bảy Phẩm Trợ Đạo Thầy có nhắc đi nhắc lại, thì cô đã đọc những kinh sách này, cô có thấy được cái điều này, cho nên cô mới hỏi lại Thầy như vậy là đúng hay sai, để làm cho các con thấu rõ hơn.

“Nếu bảo Danh là tâm, là phần tâm lý thì như vậy rõ ràng Thập Nhị Nhân Duyên có hai thức: thức và tâm thức. Như vậy đã có hai duyên trùng hợp.”

Nghĩa là đã có cái thức rồi mà bây giờ lại còn thêm một cái tâm thức nữa, như vậy là rõ ràng có hai cái thức chớ không phải là một cái thức.

(45:29) Trong Mười Hai Nhân Duyên nó rất độc lập, nó không nhắc lại nhiều cái thức, cũng như trong Ngũ Duyên thì các con có thấy Đức Phật nhắc chúng ta nhiều cái thức không? Không, Đức Phật không có nhắc nhiều cái thức, mà Đức Phật chỉ nói: sắc, thọ, tưởng, hành và thức, có một cái thức mà thôi.

Nhưng mà khi mà chúng ta sử dụng chúng ta tu tập, thì chúng ta mới thấy được, ở trong cái thân của chúng ta nó có sáu cái thức: nhãn thức nè, nhĩ thức nè, tỷ thức, thiệt thức, thân thức nè, rồi ý thức nè. Nó có sáu cái thức rõ ràng.

Do đó khi mà chúng ta nằm chiêm bao, nằm mộng, thì chúng ta thấy cái tưởng thức của chúng ta hoạt động, nó biết cái này, biết cái kia, biết cái nọ trong giấc mộng rất rõ ràng, nó nghe, nó thấy, nó biết đủ loại ở trong đó, thì đó là tưởng thức.

Rồi bắt đầu bây giờ chúng ta thực hiện cho tới khi mà chúng ta hướng tâm đến Tam Minh hay hoặc là hướng tâm Tứ Như Ý Túc, có đủ cái thần thông biến hóa, thì lúc bây giờ cái tâm thức này nó thuộc về cái thức nào đây, mà tại sao chúng ta dẫn dắt cái biết này để mà nó làm những điều đó?

Cho nên chúng ta mới rõ ra: À, như vậy là cái này là cái thức thức, còn cái kia là tưởng thức, còn cái nọ là ý thức. Cho nên nó nằm ở trong sắc, trong tưởng và trong thức thức, chúng ta thấy rất rõ.

Vì vậy mà ở trong đây chúng ta lại thấy rất rõ, là trong cái phần Thập Nhị Nhân Duyên, nó cũng không bao giờ mà nói hai cái thức một lần. Nhưng một người tu thì chúng ta biết được cái chỗ nào là có cái thức, mà chỗ nào là không có cái thức. Mà cái thức đó nó có giống với cái thức đầu tiên kia không? Chắc chắn là không giống, nó không giống.

Cho nên từ cái chỗ mà Vô Minh sinh Hành, Hành sinh Thức thì cái thức đó nó không giống với cái thức của Danh, của Sắc, nó không giống với cái thức của Danh Sắc. Hai cái Danh Sắc này nó hợp lại, là tại sao mà ở trong Thập Nhị Nhân Duyên Phật không để nó ró ra là tưởng với…​

(Xem tiếp ở Pháp hành 38)

HẾT BĂNG