33- 5- THỌ, THỨC TRONG NGŨ UẨN KHÁC THỌ, TÂM TRONG TỨ NIỆM XỨ

 

33- 5- THỌ, THỨC TRONG NGŨ UẨN KHÁC THỌ, TÂM TRONG TỨ NIỆM XỨ

(19:19) Bây giờ đối với năm thủ uẩn là chúng ta đặt ở trên cái thân, thọ, tâm, pháp của chúng ta, thì cái “Thọ” của Thọ Uẩn nó không phải là cái Thọ của Tứ Niệm Xứ, các thầy phải nhớ kỹ.

Bởi vì cái Thọ Tứ Niệm Xứ là cái chỗ nó đang ô nhiễm, nó đang sẵn có rồi, thì cái thọ của Thọ Uẩn này, khi mà đem nó đặt ở trên bốn cái chỗ này để quan sát nó, thì cái thọ của cái Tứ Niệm Xứ này nó gần giống như là cái thọ của Thọ Uẩn, nhưng mà nó là vì cái “uẩn” cho nên nó khác, nó khác với cái thọ Tứ Niệm Xứ,

Bởi vì cái thọ, hay hoặc cái thân, thọ, tâm, pháp, thì thân thọ tâm pháp ở đây nó là bốn chỗ. Mà Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức - Sắc tức là cái thân chớ không phải gì khác, Thọ là cái thọ giống như là cái thọ của Tứ Niệm Xứ, mà tâm là cái Thức, tức là cái tâm. Sắc, Thọ Tưởng, Hành, Thức - Thức tức là ở trên cái tâm, cái tâm ở trên Tứ Niệm Xứ thì nó giống như cái Thức ở trên cái Ngũ Uẩn.

Như vậy là chúng ta sẽ phân biệt được như thế này. Bây giờ nói về cái tâm ở bên Tứ Niệm Xứ là như là cái Thức bên Ngũ Uẩn, nhưng mà cái tâm bên Tứ Niệm Xứ nó vừa là cái ý thức mà nó cũng vừa là cái tâm thức của chúng ta nữa.

Cho nên cái ý thức của chúng ta là cái ý thức bị đắm nhiễm, bị phân biệt, bị chia chẻ, nó bị các pháp trần lôi cuốn ở trong cái sự phân biệt, chia chẻ, đắm đuối, nó sanh ra cái dục, cái lòng ham muốn của nó, đó là ý thức. Do đó ở trên cái tâm Tứ Niệm Xứ thì nó có cái ý thức nằm ở trên đó và nó có cái tâm thức của nó ở trên đó.

Cho nên ở đây chúng ta mới dùng năm cái uẩn này, mà pháp năm uẩn này đặt ở trên cái Tứ Niệm Xứ này thì đương nhiên coi như năm uẩn nó là cái thân của chúng ta, cái thân nó đủ Sắc Thọ Tưởng Hành Thức của chúng ta, là nó gồm cái thân của chúng ta, coi như là cái thân và tâm, và thọ, cảm giác của chúng ta đều là đặt ở trên bốn cái chỗ này.

(21:39) Coi như bốn chỗ này nó không phải là cái Ngũ Uẩn, tại sao vậy? Tại vì cái thân Ngũ Uẩn nó là một cái khối thân của chúng ta, còn bốn cái chỗ này là nó ở trên cái Tứ Niệm Xứ, cái Ngũ Uẩn này là đặt nó để mà gột rửa để làm cho sạch cái đó.

Cho nên ở đây lấy cái thân Ngũ Uẩn này để quán xét lại, để làm cho bốn cái chỗ này nó sạch ra, chớ không phải làm cho cái thân Ngũ Uẩn này nó sạch, mà làm cho bốn cái chỗ này nó thanh tịnh, nó sạch, chớ không phải làm cho bốn (năm) cái Ngũ Uẩn.

Vì vậy ở đây chúng ta nghe Thọ, thì ở bên cái Tứ Niệm Xứ cũng có thọ. Mà cái Thọ của Ngũ Uẩn thì hiện bây giờ là cái thọ của một cái duyên hợp, của năm duyên để nó tạo thành cái thân người.

Còn ở đây là bốn cái pháp: thân, thọ, tâm, pháp, cho nên cái pháp, là các pháp Phật dạy như nãy giờ chúng ta học, hay hoặc là các pháp như bàn, ghế, nhà cửa, lời nói của người khác, cũng đều là các pháp. Những cái pháp đó để mà, (làm) cái đối tượng của thân, của thọ và của tâm chúng ta để đối với các pháp mà nó hóa giải được, nó làm cho tâm của chúng ta giải thoát được.

Cho nên bây giờ đây là cái pháp Ngũ Uẩn, nó đặt ở trên bốn cái chỗ này thì đương nhiên là chúng ta thấy ở trong bốn cái pháp này nó cũng đều nằm ở trên cái thân của chúng ta, cái thân Ngũ Uẩn này.

Cho nên nó giống, nhưng mà phải hiểu rằng nó không giống. Nó giống tại vì là cái thân của chúng ta nó có Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức, thì Tứ Niệm Xứ có thân, thọ, tâm, pháp, thì những cái này nó đều giống như cái Ngũ Uẩn.

Nhưng ở đây, chúng ta do cái pháp Ngũ Uẩn mà chúng ta quán xét những cái thân, thọ, tâm, pháp của chúng ta, để chúng ta quét cho sạch những cái ô trược, những cái uế trược, những cái lầm chấp, cho rằng cái thân của chúng ta là thật có, là của mình, là cái bản ngã thật của nó.

Vì vậy cho nên ở đây chúng ta quán xét. để mà chúng ta xả cho được cái thân Ngũ Uẩn của chúng ta, bằng ở trên bốn cái chỗ này, làm cho bốn cái chỗ này đừng có lầm chấp nữa, đừng có lầm chấp cái thân Ngũ Uẩn là thật. Để không khéo thì chúng ta lầm chấp cái thân Ngũ Uẩn này là của mình, là bản ngã của mình. Do đó cho nên mới đặt cái pháp này lên trên bốn cái chỗ này mà quan sát nó.

(24:15) Cho nên vì vậy mà các thầy lầm, nghe cái Thọ, thì các thầy tưởng là cái Thọ của Ngũ Uẩn là cái thọ của Tứ Niệm Xứ. Không phải! Ở đây Đức Phật muốn nói rằng, cái pháp này, cái thân Ngũ Uẩn này là cái pháp, nó không phải là của ai cả, nó là một cái pháp.

Cho nên lấy cái pháp này mới đặt lên trên, gọi là “trên pháp quán pháp”, mà đem cái pháp Ngũ Uẩn này mà đặt ở trên Bốn Niệm Xứ này, cho nên trên cái chỗ này mà chúng ta quán sát nó.

Quán sát nó để mà chúng ta làm cho bốn cái chỗ này nó sạch sẽ, nó tốt đẹp, nó không còn bị dính mắc, nó không bị lầm chấp nữa, làm cho nó nhìn, nó thấy được cái Ngũ Uẩn này là cái giả, là cái tan rã, là cái mất tiêu, là không còn một cái gì ở trong đó hết khi mà nó đã chết!

Làm cho chúng ta rõ được như vậy, để chúng ta không lầm chấp là cái thân này là thật của mình, cái thân này là bản ngã, cái thân này là của mình nữa, để nó buông ra cái Ngũ Uẩn này đi.

Cho nên trong Kinh Bát Nhã nói “Ngũ Uẩn giai không” đó, tức là nó không có cái gì hết. Cho nên vì vậy đó mà chúng ta đặt ở trên này, vì ở trên thân, thọ, tâm, pháp của chúng ta thường chấp cái đó mà làm cái ngã. Cho nên bây giờ đặt nó, cái pháp này lên trên thân, thọ, tâm, pháp của chúng ta để mà chúng ta quán xét, để mà chúng ta phá cái ngã, mà cái lầm chấp đó là bốn chỗ này nó đang bị lầm chấp.

Đó, hiểu được như vậy mới thấy được “trên pháp quán pháp” để mà tu, chớ nếu mà chúng ta hiểu chúng ta thấy thân, thọ, tâm, pháp cái danh từ nó cũng rất là giống. Nhưng mà đây là nói một cái hợp chất: Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức là một cái hợp chất, còn thân, thọ, tâm, pháp là cái bốn chỗ để mà chúng ta thực hiện cho đúng, để phá cái ngã của Ngũ Uẩn, của cái khối hợp chất này.

(26:07) Đó, cái khối hợp chất là cái thân của chúng ta đây, mà coi như trên thân của chúng ta nó có bốn cái chỗ để mà chúng ta quán xét cái pháp này, để mà chúng ta phá nó đi.

Nghĩa là Thầy muốn nói như thế này, nghĩa là năm cái uẩn này nó là cái pháp để chỉ cho chúng ta biết rằng cái thân của chúng ta gồm lại có năm cái uẩn, năm cái uẩn là Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức.

Nó là cái pháp chớ không phải là cái thân của chúng ta, cái thân của chúng ta ở đây. Nó là cái pháp để chỉ cho cái thân của chúng ta là những cái duyên đó, nó hợp lại nó làm cái thân của chúng ta.

Cho nên bây giờ đưa cái pháp này lên, để chúng ta quán xét, để chúng ta biết các cái pháp này là cái pháp nó duyên hợp, nó tạo thành cái thân của chúng ta, để mà chúng ta không bị lầm chấp nó là cái ngã.

Thầy muốn nói cái chỗ này, nó hơi khó là vì không biết là quý thầy có hiểu không? Nhưng mà Thầy muốn vạch ra cho thấy, vì cái chỗ thân, thọ, tâm, pháp với Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức có nhiều cái danh từ giống nhau, và nó nhiều cái cảm thọ ở trong đó nó giống nhau, và cái Thức nó cũng giống nhau, cho nên sợ các thầy không hiểu.

(27:20) Bởi vì đây là pháp, nhớ kỹ, đây là pháp. Còn đây là Niệm, cho nên cái Niệm nó khác. Cái Niệm là cái vị trí, cái chỗ, còn cái pháp là cái lời nói để cho chúng ta nhận xét qua cái tâm của chúng ta. Còn cái chỗ đó nó ở trên cái thân của chúng ta, còn cái pháp đó nó chỉ cho cái thân của chúng ta. Đó các thầy hiểu chỗ Thầy muốn nói.

Bởi vì có những cái danh từ nó như vậy, thì Thầy qua cái chỗ diễn tả của Thầy, thì Thầy diễn tả cỡ mức đó để cho các con hiểu rằng, giữa cái thân Ngũ Uẩn, giữa cái Tứ Niệm Xứ nó không phải là một. Chớ không khéo nghe nói là một thì như vậy tức là “trên thân quán thân” hơn là “trên thân quán các pháp”.

Cho nên ở đây Đức Phật đưa ra đó là cái pháp để chỉ cho cái thân, còn ở đây là cái Niệm ở trên cái thân. Đó cho nên nó có cái giống, là chỗ cái thân này từ đó mà nó xuất phát ra được những cái chỗ - cái Niệm của nó. Còn cái này là các pháp để chỉ cho cái thân này nó hợp lại, nó thành ra các pháp đó, mà chúng ta bị lầm chấp như thế nào mà chúng ta khổ đau với nó.

Hiểu được như vậy thì chúng ta mới thấy rằng, đặt ở trên, cái pháp Ngũ Uẩn này ở trên thân thọ tâm pháp này để mà chúng ta giải quyết được cái lầm chấp ngã và cái thân này của mình, cái Sắc này của mình, cái Thọ này của mình, cái Tưởng này của mình, và các Hành là của mình và cái Thức là của mình, để phá cái đó đi, thì làm cho chúng ta không còn cái chấp ngã nữa.

(28:57) Và nếu trên Chánh Niệm Tỉnh Giác mà chúng ta nỗ lực mà chúng ta tu hành trên cái niệm hiểu biết như vậy, chúng ta thường nương vào đó mà chúng ta dùng cái pháp hướng để nhắc đi nhắc lại, để chúng ta phá đi.

Cho nên trong Định Niệm Hơi Thở Phật nói như thế nào? Bây giờ đó mình biết là cái thân này nó vô thường, cái thân này không phải ngã:

“Tôi biết thân này không phải ngã tôi hít vô, tôi biết thân này không phải ngã tôi thở ra. Tôi biết thân này không phải của tôi, tôi hít vô, tôi biết thân này không phải của tôi, tôi thở ra.”

Đó là chúng ta cái nương hơi thở mà hướng tâm để phá cái ngã, tức là tu ở trên pháp Ngũ Uẩn, các thầy thấy chưa? Do đó ở chỗ này, chúng ta biết đặt được cái hơi thở ở trên này để mà chúng ta phá cái Pháp trên Tứ Niệm xứ, trên bốn cái chỗ mà lầm chấp cho đó là, cái thân Ngũ Uẩn của chúng ta là thật, là chơn thật, là của mình. Đó, vì vậy mà nương vào cái hơi thở để nhắc nó, để mà phá nó, để cho nó không có lầm chấp nữa.