273- 3- DÙNG PHÁP HƯỚNG ĐỂ NHẬP TỪ NHỊ THIỀN ĐẾN TỨ THIỀN

 

273- 3- DÙNG PHÁP HƯỚNG ĐỂ NHẬP TỪ NHỊ THIỀN ĐẾN TỨ THIỀN

(5:36) Kế đến thì chúng ta sẽ tiếp tục, thì chúng ta phải đi tới. Khi mà chúng ta ly dục, ly ác pháp rồi, thì tâm của chúng ta rất là thanh tịnh, nó không còn ô nhiễm, nó không còn ham muốn, nó không còn thương ghét, nó không còn giận hờn. Cho nên ở đây chúng ta chỉ còn lại có một pháp tu, đó là cái pháp hướng tâm.

Hằng ngày chúng ta ở trong cái đường dây hơi thở, tức là Định Niệm Hơi Thở, “hơi thở ra tôi biết hơi thở ra, hơi thở vào tôi biết hơi thở vào”. Thì lúc bấy giờ chúng ta nương vào cái hơi thở đó mà chúng ta hướng tâm nhắc “tịnh chỉ các Tầm Tứ”.

Do tịnh chỉ các Tầm Tứ mà chúng ta nhập được Nhị Thiền. Và cái lúc này chúng ta tu tập, chúng ta thấy rõ ràng là chúng ta không có ức chế nữa, không ức chế tâm mà chỉ hướng tâm nhắc mà thôi.

Nhưng mà từ lâu tới giờ chúng ta có tu hành ức chế tâm, và đồng thời thì chúng ta tu hành cũng có xả tâm. Cho nên hai cái, vừa ức chế tâm bằng cơ, mà cũng vừa ức chế tâm bằng tinh thần, bằng tâm.

Thì do hai cái này chúng ta hợp lại và thời gian chúng ta tu từ, cao lắm là một giờ, còn không thì ba mươi phút, thì chúng ta cũng chưa lạc vào loại thiền tưởng được, vì cái thời gian còn ngắn.

Cho nên chúng ta sẽ lợi, rất lợi là trước kia chúng ta tu, thứ nhất là chúng ta ổn định hơi thở để chúng ta quen đi với cái hơi thở, vì vậy bây giờ chúng ta có thở dài, thở ngắn, thở dọc, thở ngang như thế nào chúng ta cũng không mệt, bởi vì chúng ta đã từng tập luyện nó rồi.

Do càng tập luyện cái hơi thở thuần phục bao nhiêu, thì bây giờ bắt đầu chúng ta tu các loại định khác đều là dễ dàng, không còn khó nữa.

(07:05) Thí dụ bây giờ mình muốn xả tâm, mà mình tu cái Định Niệm Hơi Thở với pháp Định Vô Lậu, thì mình kết hợp lại mình xả tâm, thí dụ như “quán từ bỏ tôi hít vô, quán từ bỏ tôi thở ra”.

Thì vừa cái hơi thở vô thì cái ngôn từ của mình cũng vừa nương theo với hơi thở đó, khi mà hơi thở đó vừa hết thì mình cũng hết câu hướng. Và hơi thở mình ra thì mình cũng theo, cái câu nói của mình ra theo từng hơi thở, khi hơi thở dừng thì câu nói mình cũng vừa hết. Và như vậy nó làm cho tâm mình buông xả và rất tỉnh táo ở trong sự buông xả.

(7:39) Do cái chỗ tu tập như vậy mới gọi là làm cho sung mãn Tứ Niệm Xứ, chứ còn nếu mà chúng ta tu sai thì cũng không có đạt được kết quả.

Bây giờ chúng ta nhập Nhị Thiền cũng vậy, chúng ta nương vào hơi thở rồi hướng tâm; “Tầm Tứ tịnh chỉ!” thì Tầm Tứ sẽ tịnh chỉ, chúng ta nhập được Nhị Thiền.

Bây giờ Đức Phật dạy kế: “Ly hỷ, trú xả, chánh niệm tỉnh giác, thân cảm sự lạc thọ mà các bậc Thánh gọi là xả niệm thanh tịnh, chứng đạt và an trú thiền thứ ba”.

Đó là chúng ta xả 18 cái loại hỷ, thì chúng ta phá luôn cái mộng, âm thanh vắng bặt, do đó chúng ta đã nhập được cái thiền thứ ba.

Thì ở đây Đức Phật đơn giản rằng nói chúng ta chỉ cảm sự lạc thọ mà các bậc Thánh gọi là xả niệm lạc trú, chứng đạt và an trú thiền thứ ba. Hay hoặc là xả lạc, xả khổ, xả niệm thanh tịnh, nhập Tứ Thiền, đó là những cái danh từ để chỉ cho cái trạng thái mà chúng ta sẽ nhập Tứ Thiền.

Đó thì hôm nay cái Tam Thiền chúng ta thấy Đức Phật cũng dạy rõ ràng, cụ thể, chớ không phải là tự Thầy đem nó vào mà gọi là Thánh Định, mà đây là trong kinh sách Phật dạy rất cụ thể:

“Đoạn lạc, đoạn khổ, chấm dứt hỷ ưu đã cảm thọ từ trước, chứng và trú thiền thứ tư không lạc, không khổ, xả niệm thanh tịnh.”

(08:59) Đó thì các thầy thấy, ở đây bốn Thiền do cái sự tu tập Bốn Thiền này ở trên Tứ Niệm Xứ mà tu tập mà đạt được Bốn Thiền này.

Nhưng Bốn Thiền này chúng ta thấy đâu có pháp nào mà dạy chúng ta tu tập đâu, chỉ bảo rằng chúng ta chấm dứt, đoạn dứt các khổ, hay là xả cái niệm thanh tịnh để rồi nhập Tứ Thiền? Thì chúng ta biết rằng xả như thế nào, mà đoạn dứt như thế nào? Mình đặt ra câu hỏi để mình thấy đoạn dứt như thế nào, mà xả như thế nào?

Thì hoàn toàn là chúng ta, nếu mà nằm ở trên những cái bài kinh mà nó cô đọng như thế này thì chúng ta không biết pháp hành là chỗ nào hết!

Thí dụ như muốn nhập cái Sơ Thiền, thì ở trên chỗ này, thì đặt ở trên cái Tứ Niệm Xứ chúng ta rồi, nhưng mà Đức Phật dạy ly dục, ly bất thiện pháp, chứng đạt, an trú cái thiền thứ nhất, như vậy là bây giờ ly dục cách nào?

Làm sao cho nó ly, rồi làm sao ly ác pháp, ly các bất thiện pháp đây? Cách nào mà Phật bảo mình ly? Cái danh từ bảo ly với các ác pháp thì chúng ta chưa biết hành động nào ly. Nhưng mà khi nói tới ly dục ly ác pháp thì chúng ta biết rằng hành động nào?

Vậy thì hành động chỉ có Chánh Niệm Tỉnh Giác nè, nó mới có ly ra được, chỉ có cái hành động Định Vô Lậu quán xét để rồi chúng ta xả cái tâm đi, tức là chúng ta sẽ ly dục ly ác pháp. Nếu không có quán xét thì chúng ta đâu biết đâu mà cái nào là thiện, cái nào là ác, mà chúng ta ly?

(10:25) Cho nên do quán xét của Định Vô Lậu mà chúng ta xả ly, tức là ly. Mà do Chánh Niệm Tỉnh Giác giữ cái tâm mình không có cho cái niệm khởi, hoàn toàn tỉnh giác ở trong hành động, vì vậy đó cũng là cách thức ly, ly ác pháp, ly dục. Cho nên nói ly thì chúng ta biết phải tu tập cái nào rồi.

Mà bây giờ Đức Phật nói làm cho tịnh chỉ Tầm Tứ chứng đạt và an trú thiền thứ hai. Mà làm cho tịnh chỉ, làm cách nào đây?

Thì chúng ta biết rằng chỉ có hướng tâm nhắc: “Tịnh chỉ Tầm Tứ, tâm phải tịnh chỉ Tầm Tứ không được khởi niệm vọng tưởng, phải nằm yên ở trên tụ điểm!”

Đó là mình nhắc tâm mình như vậy, tức là làm cho tịnh chỉ Tầm Tứ. Như vậy là chúng ta hiểu, nghe làm cho tịnh chỉ Tầm Tứ thì chúng ta biết cách là phải như vậy, vậy, hướng tâm như vậy, vậy…​ thì nó sẽ là tịnh chỉ Tầm Tứ.

Bây giờ Đức Phật mới “ly hỷ, trú xả, chánh niệm tỉnh giác”. Ly hỷ trú xả, ly, lìa cái hỷ là lìa cái nỗi mừng của mình, trú cái xả: trú cái nơi xả. Vậy cái xả là chỗ nào, và cái hỷ mà nó mừng thì mình ly như thế nào, sao đây?

Cách thức đó, thành ra khi mà nó ly hỷ thì chúng ta biết rằng khi có một cái trạng thái khinh an nè, có một cái trạng thái nó làm cho mình đau chân, nhức chân nè, đó, nó có lạc, có thọ trong đó chớ! Mà bây giờ cái trạng thái mà ly hỷ này là có nỗi mừng, mà nỗi mừng đây tức là có lạc. Vậy thì cái trạng thái nào đây?

Ánh sáng hào quang, hoặc là thân nó dao động lúc lắc, hoặc là cái trạng thái khinh an, do đó mình phải ly nó đi.

Hay hoặc là bây giờ mình gặp cái pháp tưởng nào đó, hay hoặc là một cái sắc tưởng nào đó, thì do đó nó hiện ra hình Phật hình Tổ nào đó, thì muốn phá cái đó thì tức là mình cũng phải biết cách mình dùng cái pháp hướng mình phá rồi, cho nên gọi là ly.

Vậy thì mục đích của mình đến đây, thì mình vào ở trong cái định Nhị Thiền thì mình thấy cái gì đây mà Phật bảo ly?

Thứ nhất là mình ly cái trạng thái hỷ lạc, cái trạng thái nó làm cho mình thấy say say thích thú ở trong đó, đó là cái trạng thái phải ly. Kế đó thì mình ly những cái trạng thái làm cho mình đau khổ, rồi những cái trạng thái mà nó làm cho mình thấy mừng vui khi thấy Phật, thấy Tổ, hoặc là thấy mình như có thần thông, phép tắc, hoặc là thấy mình có cái trực giác, biết được cái chuyện xảy ra.

(12:43) Do như vậy đó thì mình thấy mình phải cần phải ly cái đó. Mà mình ly cái đó thì tức là mình không sử dụng nó nữa chứ gì! Mình không sử dụng thì tức là mình phải dùng pháp hướng.

Như bây giờ cái thân của mình nó ngồi, nó dao động, nó bồng bềnh, nó nhẹ nhàng, nó muốn bay, thì tức là mình phải dùng cái pháp hướng nhắc để cho nó, cái tâm đừng có rung rinh nữa. Do như vậy, do đó mà khi mình hướng như vậy gọi là mình trú vào cái pháp hướng mà mình xả cái kia được, cho nên nói ly hỷ mà trú xả.

Vì vậy mà khi nói đến những danh từ này thì mình biết các cái pháp hành mình tu như thế nào để gọi là ly hỷ trú xả. Bây giờ nói về tịnh chỉ hơi thở để mình nhập Tứ Thiền, tức là đoạn lạc, đoạn khổ, chấm dứt, tức là xả lạc, xả khổ, xả niệm thanh tịnh đó.

Thì bây giờ mình muốn xả cái này, hay là đoạn dứt nó đi, đừng có làm cho nó khổ nữa, thì mình biết rằng các hành ở trong thân mình ngưng nghỉ thì nó không còn đau khổ nữa hết, nó hết khổ lạc mà cũng không còn khổ khổ nữa. Do như vậy thì chỉ còn có cái phải ngưng hoạt động hoàn toàn cơ thể.

Mà ngưng hoạt động hoàn toàn cơ thể thì chúng ta biết ngay rằng cái pháp nào mà ngưng. Chớ không lẽ bảo nó ngưng thở rồi chúng ta nín thở để cho nó ngưng, thì nó không đúng cách rồi, nó không có pháp rồi!

Mà bây giờ bảo nó ngưng thở, mà chúng ta phải dùng một cái pháp nào? Tức là dùng pháp Như Lý Tác Ý, hướng tâm nhắc. Vậy thì chúng ta chỉ cần nằm ở trên cái trạng thái của cái chỗ ly hỷ mà trú xả này, cái chỗ tỉnh thức này, chỗ vắng lặng này, không còn nghe âm thanh nữa, thì chúng ta cứ hướng tâm mà nhắc nó, thì nó sẽ xả lạc, xả khổ, xả niệm thanh tịnh.

Vì nó ngưng hoạt động thì nó không còn thấy cảm giác đau đớn hoặc là thanh tịnh gì cả hết.

“Những pháp này, này các tỳ kheo là Bốn Thiền,”

Đó, Đức Phật xác định những cái pháp mà tu như vậy, ở trên Tứ Niệm Xứ như vậy đó, thì đó là bốn cái thiền.

“Ví như này, các thầy tỳ kheo, sông Hằng thiên về phương Đông, hướng về phương Đông, xuôi về phương Đông. Cũng vậy, này các thầy tỳ kheo, tỳ kheo tu tập Bốn Thiền làm cho sung mãn, bốn thiền định này thiên về Niết Bàn, hướng về Niết Bàn, xuôi về Niết Bàn.

(14:53) Và này các tỳ kheo, tỳ kheo tu tập Bốn Thiền như thế nào xuôi về Niết Bàn?”

Bây giờ đó, Đức Phật mới hỏi mình tu tập như thế nào để mà xuôi về Niết Bàn?

“Ở đây này các thầy tỳ kheo, tỳ kheo ly dục, ly bất thiện pháp, chứng đạt an trú thiền thứ nhất, một trạng thái hỷ lạc do ly dục sanh, có Tầm có Tứ, làm tịnh chỉ Tầm Tứ, nội tỉnh, nhất tâm, thiền thứ hai, thiền thứ ba đến thiền thứ tư.

Như vậy này các thầy tỳ kheo, tỳ kheo tu tập Bốn Thiền làm cho sung mãn, Bốn Thiền thiên về Niết Bàn, hướng về Niết Bàn, xuôi về Niết Bàn”

Nghĩa là Đức Phật muốn nhắc trở lại chỗ mình muốn làm cho nó sung mãn Bốn Thiền này, thì như lời Thầy đã nói, mình phải dùng cái pháp hướng, mình hướng tâm, mình làm cho nó tịnh chỉ, mình làm cho thanh tịnh, chớ không phải còn có cái pháp nào khác hơn để cho mình nhiếp tâm, ức chế mà lại vào đó được, mà chỉ cần có dùng cái chỗ pháp hướng mà thôi.

Đây là một cái phần nhắc về cái Tứ Thiền. Nói trước là trong những kết quả của Tứ Niệm Xứ, sau đó từ trên Tứ Niệm Xứ chúng ta bước qua Bốn Thiền, thì cũng từ trên Tứ Niệm Xứ mà thực hiện Bốn Thiền để nhập vào cái Tứ Thiền làm chủ sự sống chết của chúng ta. Chứ chưa phải là chấm dứt, chờ Tam Minh rồi chúng ta mới đoạn dứt được lậu hoặc.